خطبه صیغه ازدواج موقت یکی از ارکان اصلی در مشروعیت بخشیدن به رابطه‌ای است که در قالب صیغه بین زن و مرد بسته می‌شود. ازدواج موقت، که در فقه شیعه با عنوان «نکاح منقطع» شناخته می‌شود، همانند ازدواج دائم نیازمند خواندن صیغه شرعی است. اما این صیغه یا خطبه چه ویژگی‌هایی دارد؟ چگونه خوانده می‌شود و چه شرایطی باید رعایت شود؟
معنای خطبه صیغه ازدواج موقت
خطبه صیغه ازدواج موقت در حقیقت همان جملاتی است که زن و مرد یا وکیل آن‌ها به زبان عربی یا فارسی می‌خوانند تا عقد موقت شرعاً صحیح و معتبر شود. بدون خواندن این صیغه، رابطه از نظر شرعی و فقهی باطل است؛ بنابراین اهمیت آن برابر با اصل رابطه است.
این خطبه برخلاف تصور برخی، صرفاً یک تشریفات نیست، بلکه از منظر شرعی، تعیین‌کننده صحت و حلیت رابطه است. به همین دلیل، خطبه صیغه ازدواج موقت باید با نیت صحیح، رضایت طرفین و رعایت شرایط شرعی انجام شود.
شرایط صحت خطبه صیغه ازدواج موقت
برای اینکه خطبه صیغه ازدواج موقت صحیح و مشروع باشد، چند شرط مهم باید رعایت شود:
-
تعیین مدت زمان عقد: مثلاً یک هفته، یک ماه یا یک سال
-
تعیین مهریه: بدون ذکر مهریه، عقد باطل است
-
رضایت کامل دو طرف: اجبار یا اکراه باعث بطلان صیغه می‌شود
-
خواندن صیغه با زبان قابل فهم یا عربی صحیح: بهتر است به زبان عربی خوانده شود اما در صورت ناآشنایی، ترجمه فارسی با نیت قلبی کفایت می‌کند
-
عدم وجود موانع شرعی: مانند زن شوهردار یا عدم اتمام عده
متن رایج خطبه صیغه ازدواج موقت
متن عربی معمول خطبه صیغه ازدواج موقت چنین است:
زوجهتُکَ نفسی فی المدّة المعلومة علی المهر المعلوم. قبلتُ.
اگر به فارسی خوانده شود، باید به این صورت باشد:
خودم را برای مدت معین و با مهریه مشخص، به همسری موقت تو درآوردم. قبول کردم.
این جملات می‌توانند توسط خود طرفین یا با حضور شخص سوم مثل شاهد یا وکیل شرعی خوانده شوند.
اهمیت اجرای صحیح خطبه صیغه ازدواج موقت
خواندن خطبه صیغه ازدواج موقت اگر به‌درستی انجام شود، رابطه زن و مرد را وارد چارچوب شرعی، قانونی و قابل دفاع می‌کند. اجرای نادرست یا ناقص آن، ممکن است رابطه را از نظر دینی نامشروع و از نظر قانونی آسیب‌پذیر کند. بنابراین آگاهی از نحوه اجرای درست این خطبه، برای هر فردی که قصد ورود به ازدواج موقت دارد، ضروری است.
همچنین، زنان صیغه‌ای که می‌خواهند حقوق خود را مانند مهریه یا مدت مشخص عقد پیگیری کنند، باید مطمئن باشند که صیغه به‌درستی خوانده و ثبت شده است.
خطبه صیغه در عصر امروز
با گسترش ازدواج موقت در جامعه شهری و استفاده از ابزارهایی مانند سایتهای صیغه‌یابی، ممکن است برخی افراد اهمیت خواندن خطبه صیغه ازدواج موقت را نادیده بگیرند یا آن را به بعد موکول کنند. در حالی که از منظر شرعی، لحظه‌ای که خطبه خوانده می‌شود، نقطه آغاز رابطه است و بدون آن، هیچ حقی برای طرفین ایجاد نمی‌شود.
نتیجه‌گیری
خطبه صیغه ازدواج موقت بیش از آن‌که یک فرم شفاهی باشد، کلید ورود شرعی و حقوقی به رابطه‌ای است که باید با دقت، آگاهی و احترام به آن پرداخته شود. اجرای صحیح این خطبه، تضمین‌کننده مشروعیت و امنیت رابطه برای هر دو طرف خواهد بود.