زن های صیغه ای در قم؛ نگاهی واقعی، شرعی و انسانی به یک پدیده اجتماعی
در شهر مذهبی قم، حضور زن های صیغه ای به‌عنوان بخشی از پدیده ازدواج موقت، همواره موضوعی حساس، پنهان و در عین حال بسیار واقعی بوده است. زن های صیغه ای در قم نه‌تنها یک واقعیت اجتماعی بلکه یک مسیر شرعی برای پاسخ به نیازهای عاطفی، جنسی و اقتصادی زنان و مردان محسوب می‌شود. در این مقاله سعی می‌کنیم بدون پیش‌داوری و با نگاهی منصفانه، وضعیت، دلایل، چالش‌ها، حقوق، و تصویر اجتماعی این زنان را بررسی کنیم.
چه کسانی زن صیغه‌ای در قم می‌شوند؟
بیشتر زن های صیغه ای در قم از میان گروه‌های زیر هستند:
-
زنان مطلقه یا بیوه‌ای که به‌دلایل فرهنگی یا مالی امکان ازدواج دائم ندارند
-
دخترانی که به استقلال اقتصادی و عاطفی رسیده‌اند و ترجیح می‌دهند در چارچوب صیغه شرعی در قم رابطه‌ای سالم داشته باشند
-
زنان مهاجر یا زائرانی که مدت‌زمان مشخصی در قم اقامت دارند و از طریق صیغه موقت در قم دنبال امنیت و مشروعیت‌اند
انگیزه زنان برای ورود به ازدواج موقت
دلایل ورود به ازدواج موقت بسیار متنوع است:
-
جلوگیری از روابط خارج از چارچوب شرعی
-
نیاز مالی، به‌ویژه در غیاب حمایت خانوادگی
-
رفع نیازهای عاطفی و جنسی در شرایطی که ازدواج دائم ممکن نیست
-
برخورداری از مهریه و حقوق توافق‌شده در عقد
وضعیت حقوقی و شرعی زن های صیغه‌ای در قم
از نظر فقه شیعه، صیغه شرعی در قم زمانی صحیح است که:
-
مدت و مهریه تعیین شده باشد
-
رضایت طرفین به‌صورت روشن اعلام شود
-
صیغه توسط فرد بالغ و آگاه جاری شود
در صورت تحقق این شرایط، زن نیز مانند مرد، دارای حقوقی مشخص از جمله مهریه، شرط ترک همسر، یا تعیین مدت زمان مشخص است. با ثبت صیغه موقت در دفترخانه یا به‌صورت کتبی، این حقوق قابل استناد خواهند بود.
چالش‌های اجتماعی و دیدگاه عمومی
اگرچه صیغه موقت در قم مشروع و قانونی است، اما زنهای صیغه‌ای اغلب با نگاه قضاوت‌آمیز مواجه‌اند:
-
جامعه آن‌ها را با کلیشه‌های منفی می‌بیند
-
حتی در بین برخی خانواده‌های مذهبی نیز پذیرش‌شان دشوار است
-
رسانه‌ها به‌ندرت تصویر واقعی از آنان ارائه می‌دهند
اما حقیقت این است که بسیاری از این زنان مستقل، تحصیل‌کرده و دارای ارزش‌های اخلاقی هستند. آن‌ها صرفاً تصمیم گرفته‌اند به‌جای رابطه پنهانی، از راه مشروع و قانونی وارد شوند.
زن صیغه‌ای و امنیت اجتماعی
یکی از موضوعات مهم درباره زن صیغه‌ای قم، بحث امنیت روانی و اجتماعی اوست. برای حفظ امنیت این زنان باید:
-
نظارت دقیق‌تری بر فعالیت دفتر ازدواج موقت در قم وجود داشته باشد
-
اطلاعات حقوقی و شرعی به زنان آموزش داده شود
-
امکان گزارش تخلفات و سوء‌استفاده‌ها فراهم شود
نقش دفاتر رسمی در حمایت از زنان
با ثبت صیغه موقت در دفاتر رسمی، زنان می‌توانند:
-
از مهریه و شروط ضمن عقد دفاع کنند
-
در صورت اختلاف، مستندات قانونی ارائه دهند
-
از حمایت قانونی برای فرزند احتمالی بهره‌مند شوند
برخی صیغه خانه های قم نیز در حال تلاش برای ارائه خدمات مشاوره‌ای و حمایتی به این زنان هستند.
روایت‌هایی کمتر شنیده‌شده
بسیاری از زنهای صیغه‌ای تجربه‌های متفاوتی دارند:
-
زنی که پس از طلاق، با مردی فرهنگی عقد موقت بسته و اکنون ازدواج دائم کرده‌اند
-
دانشجویی که برای حفظ پاکدامنی، در ایام تحصیل وارد رابطه شرعی شده است
-
زائری از عراق که برای دوره‌ای کوتاه در قم صیغه‌نامه تنظیم کرده و سپس به کشورش برگشته
این روایت‌ها نشان می‌دهد که نمی‌توان با یک چارچوب ساده، درباره همه زنان صیغه‌ای قضاوت کرد.
نتیجه‌گیری
زن های صیغه ای در قم بخشی از واقعیت جامعه مذهبی و شهری مانند قم هستند. آن‌ها نه ابزار رابطه، نه قربانی، و نه نماد انحراف‌اند. بلکه انسان‌هایی با نیازها، انتخاب‌ها و حقوق مشخص‌اند که باید در چارچوب شرعی و قانونی مورد احترام و حمایت قرار گیرند. اگر به‌جای طرد، با آن‌ها گفت‌وگو و حمایت شود، هم آسیب‌ها کاهش می‌یابد و هم جامعه به تعادل نزدیک‌تر می‌شود.