زنان در ازدواج موقت اسلامی | بررسی جایگاه، حقوق و نگاه فقهی
در فقه شیعه، ازدواج موقت اسلامی یا همان صیغه، نوعی ازدواج شرعی است که برای مدت‌زمان مشخصی میان زن و مرد بسته می‌شود. در این نوع ازدواج، زن و مرد با رضایت کامل و رعایت شرایط شرعی، رابطه‌ای قانونی و الهی برقرار میکنند. برخلاف تصور عمومی، زنان در ازدواج موقت نه تنها قربانی نیستند، بلکه از حقوق مشخص و جایگاه فقهی روشنی برخوردارند.
جایگاه زن در عقد موقت اسلامی
در فقه شیعه، زن در صیغه موقت همانند ازدواج دائم، دارای کرامت، اختیار و حقوق مشخصی است. او می‌تواند:
-
مهریه‌ای متناسب با شرایط خود درخواست کند
-
مدت عقد را خود تعیین یا درباره‌اش توافق کند
-
در صورت تمایل، شرط‌هایی در عقد بگذارد (مثلاً نفقه، عدم دخول و...)
-
بدون رضایت قلبی وارد عقد نشود
-
بعد از پایان مدت، در صورت نزدیکی، عده نگه دارد
زن در عقد موقت هیچ‌گاه ابزار نیست، بلکه طرف اصلی و مساوی در پیمان ازدواج است.
شرایط زنان برای عقد موقت
زنی که قصد دارد وارد ازدواج موقت شود، باید:
-
مجرد باشد (یا مطلقه یا بیوه)
-
در زمان عقد، در عده ازدواج قبلی نباشد
-
از نظر شرعی، مانع دیگری برای ازدواج نداشته باشد
-
در صورتی که باکره باشد، با اذن پدر یا جد پدری وارد عقد شود
حقوق زنان در ازدواج موقت
-
مهریه مشخص که باید حتماً قبل از عقد تعیین شود
-
حق تعیین شرایط و شروط در عقد
-
عدم الزام به نفقه (مگر اینکه شرط شده باشد)
-
حفظ کرامت و احترام در رابطه
-
در صورت بارداری، فرزند مشروع شناخته می‌شود و دارای حقوق قانونی است
-
امکان فسخ یا عدم تمدید رابطه پس از پایان مدت
نگاه فقهی به زن در صیغه
در متون فقهی، زن در ازدواج موقت دارای احکام ویژه‌ای‌ست. مثلاً:
-
زن نمی‌تواند همزمان با چند مرد در عقد موقت باشد
-
اگر عقد موقت بدون نزدیکی پایان یابد، عده لازم نیست
-
در صورت دخول، زن باید عده نگه دارد (۲ دوره حیض یا ۴۵ روز در صورت یائسگی)
-
زن می‌تواند در عقد شرط کند که نفقه یا تماس جنسی نداشته باشد
این نگاه، برخلاف شبهات رایج، به حفظ حدود شرعی، اخلاقی و کرامت زن توجه دارد.
چه زنانی بیشتر به ازدواج موقت گرایش دارند؟
-
بانوانی که مطلقه یا بیوه هستند
-
زنانی که به دلایل فرهنگی یا اقتصادی امکان ازدواج دائم ندارند
-
بانوانی که نیاز به رابطه عاطفی و مشروع دارند ولی شرایط ازدواج کامل ندارند
-
زنانی که به دلایل شرعی مایل به حفظ عفت از طریق رابطه حلال هستند
تصویر ذهنی نادرست درباره زنان در صیغه
متأسفانه در بسیاری از منابع غیررسمی یا فضای مجازی، تصویری ناعادلانه و گاهی توهین‌آمیز نسبت به زنان صیغه‌ای ترسیم می‌شود. این در حالی‌ست که بسیاری از این بانوان:
-
با هدف شرعی وارد رابطه می‌شوند
-
از استقلال فکری برخوردارند
-
قصد بازی یا سوءاستفاده ندارند
-
تنها به‌دنبال راهی برای رفع نیاز مشروع و محترمانه‌اند
جمع‌بندی
زنان در ازدواج موقت اسلامی نه تنها جایگاهی روشن در فقه دارند، بلکه از مجموعه‌ای از حقوق و اختیارات برخوردارند که آن‌ها را از هرگونه سوءاستفاده یا تحقیر محافظت می‌کند. درک درست از صیغه، شناخت احکام شرعی و رعایت احترام متقابل، پایه‌گذار رابطه‌ای سالم و مشروع خواهد بود